به گزارش کشت نیوز و به نقل از همشهری آنلاین، انسان به صورت غریزی، به غذاهای شیرین علاقه داشته است؛ اما اینگونه غذاها، به صورت طبیعی حاوی مقادیر نسبتا زیادی «کالری» و «کربوهیدرات» هستند. در روزگاران قدیم، انسانها آنقدر فعالیت بدنی داشتند که آن کالریها میسوخت و کربوهیدراتها هم ضرری برایشان نداشت، ولی امروزه وضعیت زندگی به گونهای است که باید «طعم شیرینی» را با حذف کالریهای اضافه چشید! تنظیم رژیم غذایی و دارویی، در بیماریهایی نظیر دیابت و کنترل هزینههای تولید مواد غذایی در غیاب شکر نیز، بر انگیزه روی آوردن به قندهای مصنوعی افزوده است.
شیرین کنندههای مصنوعی
نخستین رقیب قند و شکر، «ساخارین» بود که در سال 1879 میلادی کشف شد و در محصولاتی نظیر خمیردندان، دهان شویه و آدامس به کار میرفت. مزه شیرین «اسپارتام» هم نخستین بار در سال 1965 میلادی، به صورت کاملا اتفاقی، توسط یک داروساز پژوهشگر به نام «جیمز شلاتر» کشف شد. پس از سالها آزمایش، سرانجام در سال 1980 میلادی، اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا (FDA)، استفاده اسپارتام را به عنوان یک شیرین کننده تایید کرد. بیش از 90 کشور دیگر نیز، با بررسی در مورد سمی بودن این ماده، استفاده از آن را تایید کردند و بدین گونه، اسپارتام جای خود را به عنوان جایگزین کم کالری شکر در صنایع غذایی باز کرد؛ به طوری که در حال حاضر در بیش از شش هزار محصول مختلف به کار میرود، محصولاتی از قبیل نوشابه، آدامس، ماست، آبمیوه و نوشیدنیهای رژیمی، پودینگ، پودر شربت و ژله.
شیرینکنندههای مصنوعی را میتوان با نامهایی از قبیل ساخارین، آسپارتام، سوکرالوز، آسه سولفام، نئوتام و… شناخت.
اگرچه اجزای تشکیل دهنده اسپارتام در طبیعت به تنهایی یافت میشوند، اما خود اسپارتام در طبیعت نیست و به دست بشر تولید میشود. اسپارتام، به دو روش «تخمیر» و «ترکیب شیمیایی» قابل تولید است.
شیرینی آسپارتام بین 150 تا 200 برابر شکر گرفته شده از نیشکر است و بنابراین، مقدار کمی از آن میتواند جایگزین شکر شود؛ بدون آن که از طعم شیرین محصول بکاهد. اما اسپارتام نقطه ضعفی هم دارد؛ به طوری که در حرارت بالا و یا در محیط قلیایی (PH بالا) تجزیه میشود. برای همین از اسپارتام در پخت نان و شیرینی نمیتوان استفاده کرد و در صورت لزوم پس از اتمام مراحل پخت، باید به محصول اضافه شود.
در برخی از گزارش ها آمده است که با مصرف آسپارتام درصد ابتلا به عفونتها و حتی عفونتهای منجر به مرگ و ذاتالریه افزایش یافته است. مطالعات نشان داده که با مصرف آسپارتام (به جای گلوکز طبیعی) فرد بیشتر احساس گرسنگی میکند.
اسپارتام وقتی وارد بدن میشود، چه اتفاقی برایش میافتد؟ دوباره به اسیدهای آمینه اولیه و تشکیلدهنده خود تجزیه میشود. همین جاست که آژیر خطر برای بیماران فینل کتونوری به صدا درمیآید. فینل آلانین میتواند برای بیماران معدود این بیماری ارثی مربوط به حوزه اعصاب و روان خطرساز باشد. به همین دلیل حتما باید روی محصولات غذایی حاوی اسپارتام، برچسب هشداردهنده برای این بیماران الصاق شود.